Psycholog, psychoterapeuta i psychiatra zajmują się psychiką człowieka, ale nie są to zawody tożsame. Różnią się kompetencjami, metodami diagnostyki, a także stosowanymi formami leczenia.

Psycholog nie ma takich samym kompetencji, jakie mają psychoterapeuta i psychiatra. Nie każdy z nich będzie w stanie rozwiązać ten sam problem psychologiczny. Zanim więc dojdzie do wizyty u psychologa lub psychiatry, warto uświadomić sobie ich kompetencje.

• Psycholog – zajmuje się poradnictwem, wykonuje testy psychologiczne; może wydawać zaświadczenia i orzeczenia psychologiczne, natomiast nie może stosować farmakoterapii; zajmuje się przede wszystkim problemami życia codziennego (kłopoty w pracy, przygnębienie, apatia, problemy w relacji z partnerem, diagnoza osobowości lub intelektu).

Psycholog to osoba, która zajmuje się stawianiem określonej diagnozy psychologicznej. Taka diagnoza powstaje na podstawie wyjątkowo dokładnego wywiadu z pacjentem, a także specjalistycznych testów psychologicznych. Diagnoza psychologiczna może dotyczyć bardzo wielu aspektów ludzkiego życia: od określonych predyspozycji, zdolności, przez opiniowanie o posiadaniu kompetencji do wykonywania określonego zawodu, po diagnostykę zaburzeń.

• Psychoterapeuta – zajmuje się terapią (kilka spotkań – kilka lat), której celem jest zmiana w funkcjonowaniu pacjenta; jego działania dotyczą przede wszystkim depresji, zaburzeń odżywiania, zachowań obsesyjno-kompulsywnych, objawów psychosomatycznych, zaburzeń snu.

Psychoterapeuta jest to specjalista po 5-letnich studiach wyższych, legitymuje się dyplomem uczelni wyższej. Kolejnym etapem kształcenia jest ukończenie kilkuletniej szkoły psychoterapii. Psychoterapeuta pracuje pod superwizją co oznacza regularne spotkania psychoterapeuty z innym psychoterapeutą, legitymującym się certyfikatem superwizora. Służy to lepszemu zrozumieniu pacjent i nadaniu prawidłowego kierunku terapii. Pacjent jest w procesie superwizji anonimowy, co oznacza, że psychoterapeuta ma obowiązek ukrycia jego tożsamości przed superwizorem. Odbywanie przez psychoterapeutę regularnych superwizji zapewnia wysoką jakość świadczonych przez niego usług.

Psycholog/psychoterapeuta pomóc może w wielu problemach:

• Psycholog/psychoterapeuta dla dorosłych pomaga ludziom, którzy doświadczają problemów powstałych np. w wyniku traumatycznych wydarzeń (ciężkie doświadczenia w dzieciństwie, utrata dziecka, śmierć bliskiej osoby, samotność, brak wiary w siebie, trudności w zaakceptowaniu siebie). Równie często w gabinetach psychologicznych odbywają się sesje dla par bądź całych rodzin. Pomaga też ludziom z uzależnieniami.
• Psycholog/psychoterapeuta dla par to osoba, która pomaga rozwiązywać problemy w związku, relacji z drugą osobą, dostrzegać potrzeby partnera, uczyć dialogu i rozwiązywania konfliktów;

• Psycholog/psychoterapeuta dziecięcy bardzo często służy pomocą dzieciom zmieniającym szkołę, przechodzącym przez rozwód rodziców, skonfliktowanym z grupą rówieśniczą;
• Psycholog/psychoterapeuta służy również wsparciem w definiowaniu sukcesu, własnych możliwości, celów do osiągnięcia; pomaga w pogodzeniu się z porażką i podniesieniu się po przegranej;
• Psycholog/psychoterapeuta dla młodzieży to osoba, z którą młodzi ludzie mogą przedyskutować obecne w ich życiu konflikty. Psycholog uczy zdystansowanego spojrzenia na własne zachowania, pozwala odkryć zasadność empatycznych zachowań, uczy, jak rozwiązywać konflikty z rodzicami.

• Psycholog/psychoterapeuta prowadzi również warsztaty i szkolenia.